Bitka za Sjeverni pol

Glas Srpske 04.08.2007 00:00

Ruska naučno-geopolitička ekspedicija prikuplja dokaze da su grebeni Lomonosov i Mendeljejev na najsjevernijoj tački Zemlje nastavak sibirske kontinentalne platforme odnosno obalskog dijela sjeverne Rusije... SAD najavile da neće sjediti skrštenih ruku

MOSKVA - Rusija je ponovo krenula u osvajanje Sjevernog pola, ovoga puta da bi ispravila ono što je 1997. godine izgubila ratifikacijom Konvencije UN o morskom pravu iz 1982. godine, prenio je Tanjug. Riječ je o dokumentu kojim su teritorijalne vode ograničene na 12 milja, a ekonomska kontrola do 200 milja od priobalja. Konvencijom je, međutim, istovremeno dato pravo državama da svoje ekskluzivno pravo eksploatacije prirodnih bogatstava prošire na kontinentalni greben koji se prostire duž njenih granica. Upravo to, pored naučnih, jeste i zadatak svojevrsne ruske geopolitičke ekspedicije Arktik-2007, koja treba da prikupi dovoljno dokaza da su grebeni Lomonosov i Mendeljejev na najsjevernijoj tački zemljine kugle nastavak Sibirske kontinentalne platforme odnosno obalskog dijela sjeverne Rusije. Time bi u okeanskom prostoru Rusiji pripao trougao teritorije od Kamčatke na istoku do Sjevernog pola i Murmanska na zapadu, što predstavlja 1,2 miliona novih kvadratnih kilometara. Što je još važnije, Rusija bi dobila pravo na eksploataciju ogromnih prirodnih, prije svega, energetskih resursa koji, po procjeni stručnjaka, čine četvrtinu ukupnih svjetskih rezervi nafte i gasa, uz pretpostavljene zalihe olova, nikla, platine, mangana i dijamanata u arktičkim dubinama. U uslovima globalnog otopljavanja perspektive eksploatacije su sve veće, kao i znatno skraćenje plovidbe preko, sada još uvijek ledenog okeana. U svom pohodu Rusija će se, bez sumnje, suočiti sa otporom drugih polarnih zemalja - Danske, Norveške, Kanade, Islanda, Švedske i Finske, a u borbu su odlučile da se uključe i SAD. Danska smatra greben Lomonosova nastavkom svog Grenlanda, a kanadsko ostrvo Elesmer bliže je grebenu od ruske teritorije. Norvežani mogu da, zbog arhipelaga Svalbard, takođe istaknu svoje pretenzije. Da bi SAD, međutim, učestvovale u dijeljenju arktičkog kolača i imale pravo da sjednu za pregovarački sto u međunarodnoj komisiji, moraju prethodno da ratifikuju Konvenciju UN. Senator Ričard Lugar je naveo da prijeti direktna opasnost po američke interese i da je za Ameriku veoma važna ratifikacija Konvencije zbog slobodnog preleta teritorije, putovanja vojno-morskih brodova i podmornica, trgovinskih brodova i tankera u svim pravcima preko okeana. Glavni pravni savjetnik američkog državnog sekretara Džon Belindžer izjavio je nedavno listu USA Today da je Americi dosadilo da gleda kako druge zemlje dijele Arktik i najavio aktivnije korake Vašingtona, kao što je podnošenje zahtjeva za dobijanje prava na zonu koja ulazi 600 milja u Sjeverni ledeni okean od priobalja Aljaske. Ruske vlasti svjesne su da će potvrđivanje prava na proširenje kontinentalnog grebena potrajati, budući da je Moskva istakla pretenzije u skladu sa kriterijumima Konvencije UN na Sjeverni pol još 2001. godine, navodeći kao glavni dokaz da je greben Lomonosov, podvodni vijenac koji se podiže nad dnom Ledenog okeana 3.700 metara, nastavak Sibirske kontinentalne platforme nad površinom okeana. Eksperiment Obje ruske mini-podmornice Mir-1 i Mir-2 uspješno su u četvrtak izašle na površinu Sjevernog ledenog okeana pošto su skoro devet sati provele pod vodom, prenio je ruski televizijski kanal Vesti. Istraživačka ekspedicija uzela je uzorke sa dna, s ciljem da se obezbijede dokazi da podvodni planinski lanac pod imenom Lomonosovljev greben, koji prolazi polarnim regionom, geološki predstavlja nastavak kopna Rusije. Drugim riječima, ekspedicija treba da dokaže pravo Rusije na gotovo 1,2 miliona kvadratnih kilometara arktičkog podmorja za koje neki procjenjuju da sadrži deset milijardi tona nafte i gasa. Ekspedicija se odvija u vreme sve izraženijeg rivalstva između Rusije i SAD, Kanade i drugih država čije obale gledaju na polarni okean na čijem se dnu kriju ogromna bogatstva. Kako je prenijela ruska televizija, članovi ekspedicije zaboli su na dno okeana zastavu Rusije.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.