Operacija Raduša (1)

Glas Srpske 23.08.2007 00:00

Akcijom Raduša 72 prije tri i po decenije likvidirana je ustaška grupa Feniks, ubačena iz Australije juna 1972. u područje Bugojna s ciljem da digne ustanak protiv vlasti i obnovi NDH. Ostaje dilema ko je pripremao 19 terorista za ovu vratolomiju u bespućima Bosne i Dalmacije?

Punih 37 dana trajala je potjera za ustaškim teroristima, ubačenim u junu 1972. godine iz Australije u bugojansko područje sa zadatkom da organizuju ustanak protiv vlasti i obnove NDH. Namjera je tada propala, ali je simptomatično da je u euforiji rehabilitacije ustaštva, u hrvatskom Saboru 1996. predlagana za taj čin i bugojanska grupa sa zahtjevom da se svi njeni članovi izjednače s braniteljima u domovinskom ratu Legenda- Marselj 9. oktobra 1934. - atentat na kralja Aleksandra Karađorđevića, teroristički akt ustaša i pripadnika VMRO Navršile su se tri i po decenije od okončanja poznate vojno-policijske akcije Raduša 72, a još nisu otklonjene dileme o tome ko je bio stvarni organizator ilegalnog upada grupe od 19 ustaških terorista iz Australije na područje Bugojna, u junu 1972. godine, sa ciljem da u ovom dijelu BiH dignu ustanak protiv vlasti u SFRJ. Bez obzira što i danas postoje razne verzije o ovom događaju mora se priznati da je bugojanska grupa zadala ozbiljniji udarac, tada mnogo hvaljenom, samoupravnom socijalističkom sistemu i dovela u pitanje čitav koncept opštenarodne odbrane. Istina, ne može se sa sigurnošću tvrditi da je ovom terorističkom akcijom započelo razbijanje idiličnog bratstva i jedinstva i urušavanje bedema zvanog Titova Jugoslavija, pošto je i ranije bilo sličnih pokušaja, ali je ona bez sumnje upozorila na mnoge slabosti i ranjivost tadašnjeg komunističkog sistema. O tome će, svakako, svoj sud dati naučnici i istoričari, ali ne možemo a da i ovom prilikom ne ukažemo na neke bitne činjenice, ali i kontraverze koje i dalje zbunjuju javnost i zamagljuju pravu istinu o pomenutom događaju iz 1972. godine. Zaslužni Hrvati Prije svega, simptomatično je da je Hrvatski sabor u Zagrebu, koji je do tada rehabilitovao mnoge ustaške emigrante, početkom 1996. godine odbacio prijedlog poslanika Ivana Gabelice da se donese deklaracija o rehabilitaciji bugojanske grupe. U obrazloženju tog prijedloga Gabelica je naveo da je ova grupa u okolini Bugojna 1972. godine pokušala dignuti hrvatski narod na ustanak za uspostavljanje nezavisne države Hrvatske. Pored toga od saborskih zastupnika je zatraženo da izglasaju odluku kojom se devetnaestorici ustaških terorista dodjeljuju najviši vojni činovi i odlikovanja, kao i to da se posthumno njihove zasluge izjednače sa zaslugama hrvatskim braniteljima za stvaranje Republike Hrvatske. Istina, ovaj prijedlog nije prihvaćen, zbog moguće reakcije u svijetu, ali sva devetnaestorica ustaških terorista danas se u Hrvatskoj poluzvanično smatraju poratnim žrtvama Drugog svjetskog rata. Naime, u Hrvatskoj i dalje vlada uvjerenje da su upad 19 terorista na teritoriju tadašnje Jugoslavije i Socijalističke Republike BiH organizovali agenti UDB-e (Uprava za državnu bezbjednost SFRJ) koji su se navodno tajno uključili u najzloglasniju ustašku organizaciju Hrvatsko revolucionarno bratstvo, koja je uz još nekoliko njih djelovala u Australiji. Dodatnu smutnju unijela je i knjiga Dvadeseti čovjek autora Đorđe Ličine, koji je pišući o ovoj akciji imao potpuni uvid u povjerljive izvještaje tadašnje Službe državne bezbjednosti, poznatije kao UDB-a. Mnogi su sumnjičavo gledali čak i na korice ovog romana na kojima je grafički prikazano 19 tamnih i jedna svijetla mrlja sa upitnikom. Po njima, crne mrlje su predstavljale ustaške teroriste, a svijetla je pripadala pozitivcu, to jest čovjeku iz UDB-e koji je razradio čitav plan, a potom je obavještajnim kanalima javio centrali u Jugoslaviji da se priprema upad ustaških terorista čije je akcije vodila pod tajnom šifrom Feniks. To je samo jedna od verzija koja i danas kruži u Hrvatskoj. Da bi se lakše shvatile političke prilike u kojima su nastajale i djelovale ekstremne ustaške i druge organizacije treba podsjetiti da su, od početka dvadesetih do kraja osamdesetih godina prošlog vijeka, komunističke zemlje poput Jugoslavije, Bugarske i Rusije imale najjaču opoziciju u emigrantskim krugovima. Ona je stalno djelovala iz inostranstva i to ne samo političkim sredstvima već i terorističkim akcijama. Utočište i izdašnu podršku za ove aktivnosti dobijala je, uglavnom u zapadnim zemljama, a stručnu i materijalnu pomoć pružale su joj razne obavještajne službe. Takođe, nepobitna je istorijska činjenica, koja se kod nas dugo prećutkivala, da su se u početku djelovanja, politički ciljevi hrvatskih, makedonskih i albanskih emigranata podudarali sa planovima i namjerama jugoslovenskih komunista, koji su i sami djelovali u ilegali. Istina, metode borbe i interesi su im bili različiti, ali su emigranti i komunisti imali potpuno isti cilj - rušenje Kraljevine Jugoslavije. Na ovakav zaključak upućuju i dokumenti sa Trećeg kongresa SKJ, koji je održan u Beču od 19. od 22. maja 1926. godine. Na tom skupu donijeta je odluka da se, radi efikasnijeg djelovanja, ilegalan rad ove organizacije iz Beograda preseli u Zagreb. Ali, ono što je daleko pogubnije u dokumentima sa tog kongresa, su monstruozne ocjene i teške kvalifikacije, koje se nisu promijenile ni do raspada SKJ, 1990. godine. Dakle, još 1926. godine komunisti su najavili žestok obračun sa velikosrpskim hegemonizmom. Za vladajuću klasu u Jugoslaviji proglasili su srpsku naciju sa obrazloženjem da je njena buržoazija i imperijalistički režim u Beogradu nacionalno ugnjetavala nesrpske nacije. Veoma je interesantno da se ovaj komunistički termin nesrpske nacije i danas koristi ne samo u političkom vokabularu u Sarajevu i Zagrebu već i u dokumentima Haškog tribunala. Razbijanje Kraljevine Takođe, i na Četvrtom kongresu SKJ, koji je održan od 8. do 16. novembra 1928. godine u Drezdenu, razrađen je konkretan plan razbijanja Kraljevine Jugoslavije. Istovremeno usvojen je i program borbe protiv srpske hegemonije i vojne monarhije. U dokumentima, koji se i danas mogu naći, ne samo u istorijskim arhivima, ima već i u mnogim publicističkim izdanjima, planirano je razbijanje prve Jugoslavije i stvaranje posebnih država - Hrvatske, Slovenije, Crne Gore i Makedonije. U istom dokumentu mađarskoj i albanskoj nacionalnoj manjini priznato je pravo na samoopredjeljenje i da se pripoje svojim matičnim državama - Mađarskoj, odnosno Albaniji. Ovaj politički pamflet iz Drezdena kao program djelovanja preuzele su hrvatska, makedonska i albanska emigracija na rušenju ne samo prve, već i druge Jugoslavije. Aktivnost hrvatske emigracije naročito je pojačana poslije bijega Ante Pavelića iz Zagreba u Austriju, 17. januara 1929. godine. Kao vođa fašističke organizacije Hrvatski ustaški pokret, koju je formirao samo deset dana ranije u Zagrebu, Ante Pavelić se opredijelio ne samo za političku borbu, već i diverzantsko-terorističke akcije protiv Jugoslavije. Prvu takvu akciju ustaše i pripadnici makedonske terorističke organizacije VMRO izveli su 9. oktobra 1934. godine kada je u Marselju ubijen jugoslovenski kralj Aleksandar Karađorđević, tokom posjete Francuskoj. (Nastaviće se) Radovan JOVIĆ

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.